สมรรถภาพร่างกาย
(Physical Fitness )
สมรรถภาพร่างกายคืออะไร
สมรรถภาพทางกาย หรือ ความฟิต หมายถึง ความสามารถของบุคคลในอันที่จะใช้ระบบต่าง ๆ กระทำกิจกรรมใด ๆ อันเกี่ยวกับการแสดงออก ซึ่งความสามารถทางด้านร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพหรือได้หนักหน่วง เป็นเวลาติดต่อกันโดยไม่แสดงอาการเหน็ดเหนื่อยให้ปรากฏ และสามารถฟื้นตัวกลับสู่สภาพปกติได้ในระยะเวลาอันรวดเร็ว ผู้ที่มีสมรรถภาพร่างกายที่ดีมักจะเป็นผู้ที่มีสุขภาพร่างกายแข็งแรง จิตใจร่าเริงแจ่มใส บุคลิกดี ความมั่นใจตัวเองสูง และทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ
สุขภาพเป็นเรื่องสำคัญและเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง และพวกเราบางคนเองจะทราบถึงสุขภาพตนเองก็ต่อเมื่อมีความเจ็บป่วยเกิดขึ้น ส่งผลต่อคุณภาพชีวิต และประสิทธิภาพการทำงานลดลง
หลาย ๆ คนคิดว่าการตรวจเช็คสุขภาพประจำปีเพียงปีละครั้งก็เพียงพอในการดูแลตรวจเช็คประสิทธิภาพการทำงานของร่างกายได้แล้ว แต่ไม่เป็นจริงเสมอไป หลาย ๆ ท่านลองคิดดูนะครับ หากออกกำลังเพียงเล็กน้อย หรือทำงานเพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อย เช่น เดินขึ้นบันไดเพียงไม่กี่ขั้น ก็มีอาการเหนื่อยหอบแล้วทั้ง ๆ ที่ผลการตรวจเช็คสุขภาพประจำปีอยู่ในเกณฑ์ปกติ เหตุการณ์เหล่านี้พบได้บ่อย ทั้งนี้เนื่องจากการตรวจสุขภาพโดยทั่วไปที่ประกอบด้วยการเจาะเลือด เอ็กซเรย์ปอด ตรวจคลื่นหัวใจ จะเป็นการตรวจเช็คร่างกายในขณะพักเท่านั้น ไม่ได้ตรวจในขณะที่ร่างกายมีการออกกำลังกายอย่างแท้จริง ซึ่งไม่ได้บ่งบอกถึงการที่ร่างกายมีสมรรถภาพร่างกายที่ดีมากน้อยแต่อย่างใด สามารถจัดกลุ่มได้ 3 ประเภท
1.สมรรถภาพทางกายทั่วไป (General Physical fitness)
การที่คนเราจะทราบได้ว่า สมรรถภาพทางกายของตนจะดีหรือไม่นั้นจะต้องพิจารณาที่องค์ประกอบต่าง ๆ
ประกอบด้วยสมรรถภาพ ด้านย่อย ๆ 9 ด้าน
1.1. ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ
1.2. ความทนทานของกล้ามเนื้อ
1.3. ความทนทานของระบบหมุนเวียนของโลหิต
1.4. พลังของกล้ามเนื้อ
1.5. ความอ่อนตัว
1.6. ความเร็ว
1.7. การทรงตัว
1.8. ความว่องไว
1.9. ความสัมพันธ์ระหว่างมือกับตาและเท้ากับตา
2.สมรรถภาพทางกายที่สัมพันธ์กับสุขภาพ
(Health-related Physical Fitness)
เป็นสมรรถภาพทางกายที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาสุขภาพและเพิ่มความสามารถในการทำงานของร่างกาย ซึ่งจะมีส่วนช่วยในการลดปัจจัยเสี่ยงในการเกิดโรคต่างๆ ได้ เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน โรคความดันเลือดสูง โรคปวดหลัง ตลอดจนปัญหาต่างๆ ที่เกิดจากการขาดการ
ออกกำลังกายซึ่งประกอบด้วย
ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ (Muscular Strength) เป็นความสามารถของกล้ามเนื้อหรือกลุ่มกล้ามเนื้อ ที่ออกแรงด้วยความพยายามสูงสุดในครั้งหนึ่งๆ เพื่อต่อต้านกับแรงต้านทาน
ความอดทนของกล้ามเนื้อ (Muscular Endurance) เป็นความสามารถของกล้ามเนื้อที่จะรักษาระดับการใช้แรงปานกลางได้เป็นเวลานาน โดยเป็นการออกแรงที่ทำให้วัตถุเคลื่อนที่ติดต่อกันเป็นเวลานานๆ หรือหลายครั้งติดต่อกัน
ความอ่อนตัว (Flexibility) เป็นความสามารถของข้อต่อต่างๆ ของร่างกาย ที่เคลื่อนไหวได้เต็มช่วงของการเคลื่อนไหว
ความอดทนของระบบหายใจและไหลเวียนเลือด (Cardiorespiratory Endurance) เป็นความสามารถของหัวใจ และหลอดเลือดที่จะลำเลียงออกซิเจนและสารอาหารไปยังกล้ามเนื้อที่ใช้ในการออกแรง ให้ทำงานได้เป็นระยะเวลานาน และขณะเดียวกันก็นำสารที่ไม่ต้องการซึ่งเกิดขึ้นภายหลังการทำงานของกล้ามเนื้อออกจากกล้ามเนื้อที่ใช้ในการออกแรง
องค์ประกอบของร่างกาย (Body Composition) หมายถึง ส่วนต่างๆ ที่ประกอบขึ้นเป็นน้ำหนักตัวของร่างกายคนเรา โดยจะแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนที่เป็นไขมัน (fat mass) และส่วนที่ปราศจากไขมัน (fat-free mass) เช่น กระดูก กล้ามเนื้อ และแร่ธาตุต่างๆ ในร่างกาย โดยทั่วไปองค์ประกอบของร่างกายจะเป็นดัชนีประมาณค่าที่ทำให้ทราบถึงเปอร์เซ็นต์ของน้ำหนักที่เป็นส่วนของไขมันที่มีอยู่ในร่างกาย
3.สมรรถภาพทางกายที่สัมพันธ์กับทักษะ
(Skill-related Physical Fitness)
เป็นสมรรถภาพทางกายที่เกี่ยวข้องในการสนับสนุนให้เกิดระดับความสามารถและทักษะในการแสดงออกของการเคลื่อนไหวและการเล่นกีฬามีประสิทธิภาพมากขึ้น ซึ่งนอกจากจะประกอบด้วยสมรรถภาพทางกายที่สัมพันธ์กับสุขภาพ 5 องค์ประกอบแล้ว
ประกอบด้วยสมรรถภาพในด้านต่อไปนี้
ความเร็ว (Speed) เป็นความสามารถในการเคลื่อนที่จากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่งในระยะเวลาอันสั้นที่สุด
กำลังของกล้ามเนื้อ (Muscular Power) เป็นความสามารถของระบบประสาทและกล้ามเนื้อในการที่จะก่อให้เกิดแรงมากที่สุดในช่วงเวลาที่สั้นที่สุด หรือเป็นการเอาชนะแรงต้านทานได้ด้วยการหดตัวของกล้ามเนื้ออย่างรวดเร็วซึ่งจะต้องมีความแข็งแรงของกล้ามเนื้อและความเร็วเป็นองค์ประกอบหลัก
ความคล่องแคล่วว่องไว (Agility) เป็นความสามารถที่จะเปลี่ยนทิศทางการเคลื่อนไหวและตำแหน่งร่างกายในขณะที่กำลังเคลื่อนไหวได้อย่างรวดเร็ว
เวลาปฏิกิริยา (Reaction Time) เป็นระยะเวลาที่เร็วที่สุดที่ร่างกายเริ่มมีการตอบสนอง หลังจากที่ได้รับการกระตุ้น ซึ่งเป็นความสามารถของการทำงานของระบบประสาท
การทรงตัว (Balance) เป็นความสามารถในการควบคุมรักษาตำแหน่งและท่าทางของร่างกายให้อยู่ในลักษณะตามที่ต้องการได้ ทั้งขณะที่อยู่กับที่หรือในขณะที่มีการเคลื่อนที่
ความสัมพันธ์ของระบบประสาทและกล้ามเนื้อ (Coordination) เป็นความสามารถของการทำงานของระบบประสาทในการกระทำการเคลื่อนไหวเฉพาะอย่างที่มีความสลับซับซ้อนในเวลาเดียวกัน ได้อย่างราบรื่น แม่นยำ และมีประสิทธิภาพ
ดังนั้น ในบุคคลทั่วไปที่มีการทำกิจกรรมทางกายหรือการเคลื่อนไหวร่างกายเป็นประจำ จะส่งผลให้มีสมรรถภาพร่างกายที่ดี กล้ามเนื้อและกระดูกแข็งแรง ข้อต่อส่วนต่างๆ ทำงานและเคลื่อนไหวได้ดี ลดความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด โรคเบาหวาน และโรคมะเร็ง นอกจากนี้ กิจกรรมทางกายและการออกกำลังกายยังช่วยกระตุ้นพัฒนาการ กระบวนการเรียนรู้ในกลุ่มเด็กให้เหมาะสมตามช่วงวัยและป้องกันการหกล้มในผู้สูงอายุอีกด้วย
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น